چشمه قیر دهلران؛ پدیده ای نادر اما طبیعی در ایران - وبلاگ امین و کیوان

به گزارش وبلاگ امین و کیوان، وقتی نام چشمه را می شنویم یاد آبی زلال و شفاف می افتیم اما این بار می خواهیم درباره چشمه ای متفاوت حرف بزنیم، چشمه ای از جنس قیر سیاه. در مطلب زیر قصد داریم شما را با چشمه قیر دهلران آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

چشمه قیر دهلران، از جاذبه های عجیب استان ایلام

در چشمه های قیر جوشان به جای آب، قیر از اعماق زمین بیرون می آید، نمونه ای از این چشمه ها در شهرستان دهلران استان ایلام قرار گرفته است و از جاذبه های طبیعی و ملی این استان به شمار می رود. این چشمه در 7 کیلومتری شهرستان دهلران قرار گرفته است، حوضچه ای با قیر روان که دمای آب آن 35 درجه سانتی گراد است و مواد نفتی از میدان های نفتی زیرزمینی منطقه دهلران با آن ترکیب شده و قیر مذاب به وجود می آید.

چشمه قیر دهلران از پدیده های کمیاب طبیعی استان ایران است و در آن آبی که به همراه قیر به بیرون تراوش می نماید دمای زیاد دارد به همین علت قیر به صورت روان به بیرون تراواش می نماید و حوضچه ای به وجود آمده که 9 متر قطر و 50 سانتی متر عمق دارد. این چشمه تنها چشمه قیر ایران است که به صورت یک حوضچه طبیعی با قیر روان است که سفره زیر زمینی آن 70 هکتار تخمین زده شده است.{1}

شهرستان دهلران در دامنه جنوبی و جنوب غربی دینارکوه و در فاصله 228 کیلومتری ایلام و 100 کیلومتری شهرستان اندیمشک قرار گرفته است.

این شهر بعد از بازسازی به صورت شهری توریستی درآمده و از نظر منابع بزرگ نفت و اراضی مستعد کشاورزی از اهمیت خاصی برخوردار است.

مهمترین جاذبه های دنیاگردی شهرستان دهلران عبارتند از: تپه باستانی علی کَُش با قدمت 9 هزار سال مربوط به دوران نوسنگی در نزدیکی شهر موسیان منطقه بیات، قلعه تاریخی شیاخ در بخش زرین آباد، غار حفاظت شده طبیعی خفاش در نزدیکی چشمه های آب گرم با داشتن صدها هزار خفاش، غار و استخر بیشه دراز، سنگ نوشته دوران قاجار در میمه زرین آباد، چشمه قیرروان، چشمه های آبگرم معدنی، آبشار آبتاف در جهت میمه به پهله زرین آباد و سایت تفریحی بیشه دراز.{2}

چشمه قیر روان که ریشه در تاریخ بلند سرزمین ایلام (آلامتو) دارد، از بی نظیرترین عجایب طبیعی این استان به شمار می رود.

برای رسیدن به این چشمه سیاه رنگ باید از شهر دهلران به سمت بوستان جنگلی آبگرم رفت در منطقه دشتی، پایین دامنه سیاه کوه.

پس از عبور از داخل بوستان در سمت راست جاده تابلویی وجود دارد که جهت چشمه قیر را نشان می دهد و سپس از آن دیگر هیچ نشانی وجود ندارد و باید جهت را با استفاده از حس جهت یابی یک دنیاگرد و یا شاید نادر مسافران احتمالی یافت.

بخش مشکل جهت پایین رفتن از دیواره یک رودخانه فصلی و بالا آمدن از سوی دیگر آن است. در حدود 300 متری چشمه قیر، دیگر جهتی ماشین رو وجود ندارد و باید پیاده به سمت آن رفت و این فرصتی است برای تماشا درختچه های زیبایی که منطقه را پوشانیده اند.

با نزدیک شدن به چشمه بوی شدید قیر، به مشام می رسد، قطر دهانه چشمه نزدیک به 9 متر است و از زیر آن آب گرمی مملو از ذرات ریز و درشت قیر سیال جاری است.

بر پایه گفته های مردم محلی، این چشمه، خون اژدهایی بوده که در جنگ با پهلوانی اساطیری، (به گفته ایشان اسفندیار رویین تن) ، به هلاکت رسیده است.

از آنجا که در فصل تابستان جانورانی که به هوای خوردن آب به چشمه نزدیک می شدند درون قیر گیر کرده و از بین می رفتند، پیرامون چشمه را با فنسی سقف دار پوشانده اند، که این خود برترین نشانی یافتن چشمه است.

یک کارشناس مسایل دنیاگردی در ایلام می گوید: یکی از تماشای های منحصربه فرد این استان که ایرانیان هوشمند از دست کم سه هزارسال پیش از آن استفاده صنعتی، به ویژه در صنعت دریانوردی و ساختمانی، کرده اند چشمه قیر روان است.

قاسم جانی معتقد است: اندیشمندان ایرانی به جهت نفوذناپذیری کف کشتی ها و سقف خانه ها در برابر آب آنها را قیراندود می کردند که به گفته تمامی نگارندگان تاریخ علم، دانشوران ایرانیان نخستین مردمانی بودند که از قیر استفاده کردند.

وی ادامه داد: بعلاوه ایرانیان از چشمه های نفت روان در پیرامون آتشکده پارسوماش (مسجد سلیمان) و نیز در صنایع نظامی استفاده می کردند.

پروکوپیوس تاریخ نگار رومی در سده ششم میلادی، از روغن مادها نام می برد و می گوید که ایرانیان، ظرف هایی از روغن مادها و گوگرد را پر کرده و آنها را آتش زده و به سوی دشمن پرتاب می کردند.

به گفته او، پروکوپیوس می گوید که این ماده در روی آب شناور مانده و به محض تماس، کشتی های دشمن را به آتش می کشیده است.

جانی اضافه نمود: اثرطبیعی چشمه های قیر در منطقه حفاظت شده بوستان جنگلی آبگرم شهرستان دهلران قرار گرفته بوستان جنگلی با ویژگی هایی بی همتا (چشمه های آب گرم، غار خفاش، …) و بعلاوه زیست گاه منحصر به فرد گونه حمایت شده خفاش که در دنیا بی مانند است.

این کارشناس مسایل دنیاگردی گفت: در طول نخستین جنگ دنیای، اشغالگران متجاوز انگلیسی برای استفاده از این چشمه تا نزدیکی آن خط آهن کشیده بودند که آثار آن هنوز پابرجاست.{3}

یکی دیگر از جاذبه های مهم این اطراف چشمه های آبگرم است که با املاح گوگردی خواص درمانی زیادی دارند.

این چشمه ها در 3 کیلومتری شهر دهلران در دامنه کوه سیاهکوه و نزدیک به غار خفاش جای دارند و با دمای 50 درجه سانتی گراد از چشمه های بهداشتی آبگرم و استخرهای لجن درمانی برخوردارند. در مدت روز، انعکاس نور خورشید باعث می گردد که آب این چشمه ها ظاهری هفت رنگ پیدا کند.

بیشتر از جذابیت های ظاهری، خواص درمانی این چشمه ها مورد توجه است چون شنا در این چشمه ها می تواند در درمان حساسیت، رماتیسم، دمل، زخم ها و شکستگی استخوان و کوفتگی یاری کننده باشد.

البته به کسانی که از بیماری های قلبی رنج می برند توصیه می گردد که به نزدیکی این چشمه ها نروند چون در این منطقه گوگرد زیادی وجود دارد.

شهرستان دهلران جاذبه های زیادی دارد که با سفر به استان ایلام می توانید با گوشه ای از جاذبه های شگفت انگیز این استان آشنا شوید، جاذبه هایی که اینجا را تبدیل به یکی از مقاصد دنیاگردی ایران اند.{1}

پی نوشت:

1.www.eligasht.com

2.www.opex.ir

3.www.irannaz.com

منبع: راسخون