خزر اسیدی می گردد؟ - وبلاگ امین و کیوان

به گزارش وبلاگ امین و کیوان، این سال ها دریای خزر، درگیر مسائل متعددی همچون آلودگی شیرابه زباله ها، ورود فاضلاب های خانگی، صنعتی و اعلام طرحی به نام انتقال آب به فلات مرکزی است که با وجود داشتن مخالفان زیادی، موافقانی نیز دارد. در کنار این موضوعاتی که مطرح شده، بحثی به نام اسیدی شدن دریای خزر، نیز به دغدغه محققان تبدیل شده است.

به گزارش وبلاگ امین و کیوان به نقل از ایسنا، خزر فاضلاب شده است، انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی، انتقال آب دریای خزر توجیه مالی دارد، آیا اتصال آب خزر به خلیج فارس شدنی است و ... اینها، تنها، گوشه ای از تیترهایی است که برای دریای خزر، خبر ساخته اند و همچنان نیز در کانون توجهات قرار گرفته است، خزری که با موضوع انتقال آب به فلات مرکزی این روزها، حسابی در صدر اخبار قرار گرفته، این بار با موضوع جدیدی رو به رو است، موضوع جدیدی رو به رو است، اسیدی شدن.

محققان و اساتید دانشگاه معتقدند که تقریبا امروز تعیین شده، خزر به شدت درگیر آلودگی هایی است که شاید در ظاهر نیز بتوان به آسانی آن را درک کرد تا جایی که این پرسش مطرح گردد آیا خزر، به فاضلاب تبدیل شده است، هرچند ولگا به دلیل در اختیار داشتن 85 حوزه آبریز، مهم ترین منبع ورود آلودگی در خزر معرفی گردد اما ورود انواع فاضلاب و پساب خانگی و صنعتی، ورود آلودگی دامداری و مرغداری ها، وارد شدن شیرآبه های دپوی زباله و غیره موجب شده تا برای سه استان شمالی کشور به ویژه مازندران که با وسعت زیاد در مجاورت آن قرار گرفته است، دارای اهمیت باشد.

• شیرآبه ها و فاضلاب هایی که خزر را تهدید می نماید

عابسی عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل به این موضوع اشاره نموده بود که به عنوان مثال فاضلاب های شهرک صنعتی یکی از منابع بزرگ و مهم آلودگی رودخانه ها است، شهرک صنعتی امام زاده عبدالله یا بابلکنار در مازندران یکی از نمونه هایی است که فاضلاب آن پس از تصفیه در تصفیه خانه، وارد دریای خزر می گردد، هر چند این فاضلاب باید در مکانی تخلیه گردد اما نکته اینجا است زمانی باید این اتفاق صورت بگیرد که کار تصفیه به درستی اجرا شده باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل به این موضوع نیز اشاره نموده بود که تخلیه 35 ساله زباله ها در فاصله 200 تا 300 متری دریای خزر در مازندران یکی دیگر از مصداق های آلودگی است، چرا که شیرابه زباله هایی که در چند صد متری دریا قرار دارند پس از بارش باران، مستقیما توسط آب های زیرزمینی به سرعت وارد دریای خزر می گردد.

آلودگی دریای خزر تنها نمونه مشکلاتی نیست که این دریاچه با آن رو به رو است، چالشی بزرگ به نام انتقال آب، این روزها، حسابی ذهن خزر و خزرنشینان را درگیر نموده و موافقان و مخالفان خاص خود را دارد.

بسیاری از محققان در بحث انتقال آب خزر به فلات مرکزی، به موضوعاتی چون تغییر اکوسیستم این دریا، شور شدن بیش از حد خزر، از بین رفتن جنگل های بکر هیرکانی، هزینه سنگین این انتقال و غیره اشاره می نمایند و در مقابل موافقان نیز احتیاج استان های فلات مرکزی کشور در صنعت و شرب را از دلایل اصلی خود بر می شمرند. این موارد با وجود اینکه بارها از سوی گروه های مختلف رد و یا تایید شده است، در هر صورت به عنوان یک چالش برای این دریاچه بزرگ، محسوب می گردد.

در کنار تمامی این موارد، اسیدی شدن دریای خزر نیز، موضوعی است قابل بحث و گفتگو است، موضوعی که محققان چندی پیش به دلیل افزایش گازهای گلخانه ای هشدار داده بودند، این در حالی است که نه تنها خزر و خلیج فارس، بلکه تمامی دریاها و اقیانوس های دنیای را درگیر و اندیشمندان و مردم را نگران نموده است.

• احتمال اسیدی شدن دریای خزر

هرچند محققان معتقدند هنوز خلیج فارس و خزر اسیدی نشدند اما در صورت ادامه دار بودن فرایند افزایشی گازهای گلخانه ای، این محیط دریایی به شرایط اسیدی شدن نزدیک خواهد شد و این بدان معنی است که تغییرات بزرگی در راه خواهد بود.

ابوالفضل صالح، عضو هیأت علمی پژوهشگاه اقیانوس شناسی و علوم جوی چندی پیش به این موضوع اشاره و خاطرنشان نموده بود پدیده اسیدی شدن اقیانوس ها یکی از موضوعات روز دنیا دانست که به دلیل افزایش مصرف سوخت های فسیلی رخ می دهد.

وی معتقد بود که اسیدی شدن دریاها موجب بروز تأثیرات منفی به ویژه بر روی اکوسیستم دریایی خواهد شد و پیش بینی می گردد که اگر فرایند اسیدی شدن ادامه یابد، بسیاری از گونه ها به ویژه گونه های جانوری که از کربنات کلسیم برای ساختن اسکلت و یا پوسته محافظ خود استفاده می نمایند، در معرض خطر و تهدید قرار می گیرند.

این عضو هیأت علمی پژوهشگاه اقیانوس شناسی و علوم جوی تاکید نموده بود که تمام محیط های دریایی و بدنه آبی کره زمین از جمله دریاها و اقیانوس ها تحت تأثیر اسیدی شدن قرار دارند و دریای خزر نیز از این امر مستثنی نیست اما احتیاج است مطالعات بیشتری در این زمینه انجام گردد.

• سیل؛ خزر را اسیدی می نماید

عزیز عابسی، عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل در جدیدترین اظهارات خود، اضافه نمود: به هر میزان دی اکسید کربن در اتمسفر بیشتر گردد متعاقبا میزان این گاز در آب دریاها و اقیانوس ها نیز افزایش می یابد و ترکیب دی اکسید کربن با اب، اسید کربنیک فراوری می نماید که منجربه اسیدیته شدن آب می گردد.

وی با بیان اینکه افزایش گازهای گلخانه ای و دی اکسید کربن بر تمامی دریاها اثر می گذارد، گفت: همانطور که بالا رفتن گرمایش دنیا در تمام نقاط زمین اتفاق می افتد، مانند افزایش دمای 20 درجه ای در قطب شمال و یک درجه ای در ایران طی سه دهه اخیر، دریای خزر نیز مثل همه دریاها و اقیانوس ها تحت تاثیر اسیدیته شدن قرار گرفته است.

عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل با اشاره به اینکه ورود فاضلاب های صنعتی و شهری به دریاها موجب اسیدیته شدن آنها می شوند، اعلام نمود: بر اثر این رویداد، یکسری گیاهان و جانوران حساس دریایی مثل مرجان ها، پلانکتون ها و ماهی ها از بین می فرایند.

عابسی در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه سیل های اخیر در مازندران چقدر در اسیدیته شدن آب دریای خزر نقش دارند، گفت: سیل در راستا حرکتش همه چیز را کنده و تمام آلودگی ها را با خود حمل می نماید و نیز گل و لای بسیاری را می آورد که سرشار ازمواد غذایی و نیتروژن هستند، اینها پس از ورود به دریا باعث تغذیه و سخت شدن آب می شوند، دریای خزر از لحاظ غذایی بسیار غنی شده است به همین دلیل رنگ آن برخلاف دریای چابهار که شفاف می باشد، سبز و تیره است.

• آب دریای خزر کمتر می گردد؟

وی اضافه نمود: دریای خزر در طول دوره های تاریخی نوسانات عجیب و متفاوتی را تجربه کرد، دوره ای پیشروی و زمانی پسروی داشته است، حدود 18 هزار سال قبل رشت، تالاب انزلی و خلیج میانکاله مازندران در زیر آب قرار داشتند، در سال قبل سه برابر کاهش تراز نسبت به 12 سال گذشته درآب دریای خزر رخ داد، به هر میزان، مقدار آب دریا کاهش یابد، آب شورتر می گردد.

عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل با بیان اینکه آب دریای خزر درحال پسروی است، توضیح داد: به دلیل ساخت صدها سد بر روی رودخانه ولگا در روسیه برای آبیاری مزارع کشاورزی و پدیده گرمایش زمین به حدی که میانگین دمای محدوده دریای خزر دو تا سه درجه بالاتر رفته است، از طرفی آب کمتری وارد دریا می گردد و از طرف دیگر تبخیر صورت می گیرد، درنتیجه در آینده شاهد کم شدن اب دریای خزر و گسترش سواحل آن خواهیم بود.