احتیاج سد چمشیر به تحقیقات دوباره - وبلاگ امین و کیوان

به گزارش وبلاگ امین و کیوان، کارشناسان مرکز پژوهش های مجلس از وزارت نیرو می خواهند که در آبگیری سد چمشیر عجله ننمایند و آن را منوط به انجام تحقیقات به روز و دقیق تر نمایند.

به گزارش وبلاگ امین و کیوان، کارشناسان معتقدند اگر با احداث سد گتوند میلیون ها تن نمک اراضی قابل کشاورزی خوزستان را شور و لب شور کرد، آبگیری سد چمشیر بر رودخانه زهره، در 25 کیلومتری شهر گچساران، میلیاردها تن نمک را راهی اراضی پایین دست نموده و صدها کیلومترمربع از زیستگاه های پایین دست از سردشت زیدون تا هندیجان در خوزستان و بوشهر از دست خواهد رفت.

حالا مرکز پژوهش های مجلس گزارشی منتشر نموده که نشان می دهد این مرکز نیز معتقد است به علت حساسیت کیفی نسبت به شوری و نواقص مطالعاتی موجود، انجام عملیات آبگیری سد چمشیر هم اکنون توصیه نمی گردد.

استدلال این مرکز تحقیقاتی بر این است که تحقیقات اجرا شده برای احداث سد چمشیر احتیاجمند به روزرسانی در بخش های مختلف است. به طور مثال داده های هیدرولوژیکی مورد استفاده در احداث سد مربوط به سال های 77 تا 88 است و در سال های پس از آن، به خصوص 13 سال منتهی به 1400 تغییرات اقلیمی در منطقه و کاهش بارش بسیار فاحش و تأثیرگذار است. در نتیجه مطالعات مدلسازی کیفی مخزن و توجیه مالی طرح باید مورد آنالیز نهاده شده و درصورت احتیاج بازبینی لازم انجام گردد.

پژوهشکده شرکت ملی نفت اما مواضع صریح تری داشته و در گزارشی با عنوان بازنگری جامع زمین شناسی جهت تعویق آبگیری سد چمشیر و حذف سد چمشیر، مخالفت خود را برای راه اندازی این سد خاطرنشان کرد.

آلودگی نمکی

ساخت سد چمشیر با فاینانس چین، پیشرفت فیزیکی 89 درصدی داشته و شاید نتوان در ابعاد سد تغییراتی ایجاد کرد. حمیدرضا یاقوتی متخصص ژئوتکنیک با اشاره به تحقیقاتی که اخیرا در خصوص سد چمشیر اجرا شده است می گوید: اگر در گتوند 120 میلیون تن برون زدگی نمک وجود دارد در چمشیر، چندین میلیارد تن نمک خواهیم داشت. در اینجا، بحث دیگر فقط بر سر مسائل زیست محیطی نیست و با نابودی حوضه آبریز زهره روبرو خواهیم شد. این درحالی است که داده های مربوط به سد گتوند با آن انتقاد در زمان آبگیری، بسیار کامل تر از داده های سد چمشیر است. ولی در خصوص سد چمشیر هیچ داده ای که ابهامات و سؤالات را برطرف کند وجود ندارد.

به اعتقاد این متخصص سدسازی، سد چمشیر 3 سؤال و ابهام اساسی دارد. اول اینکه مخزن روی سازند گچساران است و در خصوص آن چیزی نمی دانیم. مشکل دوم محور سد است. در این محور هم احتمال ارتباط هیدرولیک آب های زیرزمینی با شورابه ها را داریم که می تواند علاوه بر شوری مخزن، چشمه های پایین دست را هم متاثر کند. در ساحل راست بدنه سد، بافت سفره های آب زیرزمینی نمکی - گچی است. سومین مشکل در پایین دست خود را نشان خواهد داد. شورابه هایی که مقدار شوری شان 7 برابر دریاست و در ادامه وارد دریا می شوند، چطور جای سیلاب هایی را می گیرند که تا پیش از این وجود داشته اند.

او با انتقاد از روش تهیه گزارش ارزیابی زیست محیطی آن هم به وسیله کسی که خود مجری طرح است، می گوید: اگر ارزیابی زیست محیطی را هم ملاک قرار دهیم باز جای سؤال و آنالیز مجدد وجود دارد. این طرح در سال 82 تهیه و سال 88 مورد تأیید سازمان حفاظت محیط زیست نهاده شد. در آن موقع نیروگاه 8 کیلومتر جلوتر تعبیه شده بود. حتی اگر مخزن سد هیچ ابهام و ایرادی نداشته باشد، یک کیلومتر پایین دست سد شورابه ای داریم که سختی یا EC آب آن 204 هزار یعنی 7 برابر غلیظ تر از سختی آب دریاست. اگر بخواهید آب را به پایین دست بدهید باید مثل طبیعت عمل نموده و عین 365 روز سال آبی که به این حوضه آبریز برای برطرف کردن شوری آب می دهد را بدهید.

با توجه به کاهش دبی رودخانه در سال های اخیر که به 1.5 میلیارد مترمکعب در سال رسیده، شما چنین آبی را پشت مخزن سد ندارید. حمیدرضا یاقوتی نیز مانند محققان مرکز پژوهش های مجلس معتقد است، پیش از آبگیری سد چمشیر باید تحقیقاتی در خصوص ژئوفیزیک مخزن سد، حجم نمک مخزن، هیدروگرافی منطقه (به دست آوردن عمق سطح آبی و توپوگرافی کف منطقه) و... انجام گردد و از شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران می خواهد داده های مربوط به این سد را منتشر نموده تا مورد ارزیابی کارشناسان قرار گیرد.

لزوم به روزرسانی مطالعات

محققان مرکز پژوهش های مجلس هم با اشاره به نواقص مطالعاتی سد چمشیر معتقدند؛ با توجه به اینکه هم اکنون شرایط خشکسالی در منطقه حاکم است و شاخص های کیفی سد با تردید روبرو شده، تا زمان بهبود شرایط آبی، مطالعات دقیق تر و به روزتری به منظور برطرف ابهامات در خصوص سد انجام گردد. این پژوهشگران در این مطالعه به تأثیر آبگیری سد چمشیر به سدهای پایین دست زهره 1 و 2 نیز اشاره نموده اند و پیشنهاد داده اند: به علت تأثیری که احداث سد بر شرایط کیفی پایین دست خواهد داشت، پیشنهاد می گردد خارج از مطالعات مرتبط با سد چمشیر، به علت ورود املاح به مخازن آنها و افزایش شوری رودخانه نسبت به شرایط عدم احداث سد، مطالعات ارزیابی اثرات کیفی سدهای زهره 1 و 2 انجام گرفته و سپس درخصوص احداث آنها تصمیم گیری گردد.